Grip Aşısı: Bu Kış Sağlığınızı Korumak İçin Neden Önemli?

Ecem Bayındır
11 Eyl
2 dakikada okunur

Sonbahar ve kış aylarında artan grip vakaları, toplum sağlığı açısından önemli bir tehdit oluşturur. Özellikle risk gruplarında grip, basit bir üst solunum yolu enfeksiyonu olmaktan çıkar ve zatürre, bronşit, kalp-damar komplikasyonları gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Gripten korunmanın en etkili yolu ise grip aşısıdır

Grip Nedir ve Neden Bu Kadar Önemli?

İnfluenza, influenza A ve B virüsleri tarafından neden olan akut solunum yolu enfeksiyonudur. Basit bir nezle ile karıştırılmaması gereken grip, vücutta ciddi sistemik etkilere neden olabilir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, her yıl dünya genelinde 3-5 milyon kişi ağır grip geçirmekte, 290.000 ila 650.000 kişi ise grip kaynaklı komplikasyonlar nedeniyle hayatını kaybetmektedir.

Türkiye'de yapılan epidemiyolojik çalışmalar, her yıl yaklaşık 5 milyon kişinin gripten etkilendiğini göstermektedir. Bu rakamların arasında yer almamak ve sevdiklerimizi korumak için grip aşısı en etkili yöntemdir.

Grip Aşısı Nasıl Çalışır?

Grip aşısı, vücudun bağışıklık sistemini influenza virüslerine karşı hazırlar. Aşı, inaktive edilmiş (öldürülmüş) influenza virüslerini veya virüs parçacıklarını içerir. Bu sayede vücudunuz gerçek virüsle karşılaştığında, önceden hazırlanmış olan bağışıklık sistemi hızla devreye girer ve hastalığın gelişimini önler veya şiddetini azaltır.

Modern grip aşıları "dörtlü" (quadrivalent) aşılardır ve dört farklı influenza suşunu içerir:

İnfluenza A (H1N1)
İnfluenza A (H3N2)
İnfluenza B/Victoria lineage
İnfluenza B/Yamagata lineage

Bu kompozisyon, Dünya Sağlık Örgütü'nün her yıl yaptığı global sürveyans verilerine dayanarak güncellenir.

Grip Aşısının Etkinliği

Grip aşısının etkinliği, aşıda bulunan virüs suşları ile dolaşımdaki virüsler arasındaki uyuma bağlı olarak değişir. Genel olarak:

İyi uyum yıllarında: %60-90 koruma sağlar
Orta uyum yıllarında: %40-60 koruma sağlar
Düşük uyum yıllarında: %20-40 koruma sağlar

Aşının etkinliği yaşla birlikte azalsa da, özellikle risk gruplarında ciddi komplikasyonları önlemedeki rolü tartışılmazdır. Aşılı kişilerde grip geçirilse bile, hastalığın süresi kısalır ve şiddeti azalır.

Kimler Mutlaka Grip Aşısı Olmalı?

Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı'nın önerileri doğrultusunda, aşağıdaki risk gruplarında bulunan kişilerin mutlaka grip aşısı olması gerekmektedir:

65 yaş ve üzeri yetişkinler: Bu yaş grubunda bağışıklık sistemi zayıflamış olup, grip komplikasyonları daha sık görülür. Pnömoni, kalp krizi ve inme riski artmıştır.
6-23 ay arası bebekler: Bağışıklık sistemleri henüz gelişmekte olan bebekler için grip ciddi sonuçlar doğurabilir. Özellikle bronşiolit ve pnömoni riski yüksektir.
Kalp hastalıkları: Koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği, kapak hastalıkları
Akciğer hastalıkları: Astım, KOAH, bronşektazi, kistik fibrozis
Metabolik hastalıklar: Diyabet, obezite (BMI ≥40)
Böbrek hastalıkları: Kronik böbrek yetmezliği, diyaliz hastaları
Karaciğer hastalıkları: Siroz, kronik hepatit
Nörolojik hastalıklar: Epilepsi, serebral palsi, spinal kord yaralanmaları
Hematolojik hastalıklar: Hemoglobinopatiler, malignite
Hamile kadınlar: Gebeliğin herhangi bir trimesterinde güvenle uygulanabilir. Hem anne hem de bebek korunur.
Sağlık çalışanları: Hasta bakımıyla uğraşan tüm sağlık personeli
Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler: HIV/AIDS, organ nakli, immünosüpresif ilaç kullananlar

Ne Zaman Aşı Yaptırılmalı?

Grip aşısı için en uygun dönem Eylül–Kasım aylarıdır. Çünkü bu dönemde aşı yapıldığında bağışıklık sistemi kış boyunca virüse karşı hazır olur. Aşının koruyucu etkisi yaklaşık 2 hafta içinde gelişir ve tüm sezon boyunca devam eder.

Yan Etkiler ve Güvenilirlik

Grip aşısı, yıllardır kullanılan ve güvenilirliği kanıtlanmış bir aşıdır. En sık görülen yan etkiler; iğne yerinde hafif ağrı, kısa süreli halsizlik veya düşük ateştir. Bu etkiler genellikle birkaç gün içinde kaybolur. Aşı, grip virüsünden kaynaklanan ciddi komplikasyonlara karşı sağladığı koruma ile kıyaslandığında oldukça güvenlidir.